Bundan yaklaşık 15 milyon yıl önce bir meteorit yeryüzüne çarpar ve kocaman bir krater oluşturur çarptığı yerde. Bu kratere yakın bir yerde de 1. ve 3. asırlar arasında sivil bir yerleşim vardır, o zamanlar bilinen adıyla “Nordilinga” olan. Aynı dönemlerde bir de Roman şato olduğu biliniyor burada. 1215 te İmparator Frederick şehri Regensburg’ tan satın alıp bağımsız bir kraliyet kentine dönüştürür.
Kent meydanı
Nördlingen adı ise, ilk kez 1219 yılında, ortaçağın on gün süren meşhur “Whitsun” fuarında geçiyor. 14., 16. ve 17. asırlarda surlar genişletilip güçlendirilir saldırılara karşı koyabilmek için. 1427-1505 yılları arasında St. George kilisesi ve 90 metre yüksekliğindeki “Daniel” çan kulesi yapılır.
Stadtmauermuseum
Kent gelişen haliyle 1522-55 yılları arasında bölgedeki reformlara dahil olur ve 1634 yılında meydana gelen Nördlingen savaşında şehir kuşatılır, nüfus azalır. 1802 de kent Bavaria’ ya bağlanır.
Kent meydanında modern bir figür
Nördlingen’de görülebilecek başlıca yerler Geç Gotik döneme ait Hall kilisesi, Marktplatz, ticari binalar, hastane, St. Salvator kilisesi (1442) ve açık hava tiyatrosu. Ayrıca kilise çan kulesine çıkılarak gök taşının çarpma etkisiyle oluşturduğu krateri görmek de mümkün.
Kilise
Harburg kalesi, Romantik Yol üzerinde en iyi korunmuş ortaçağ kalelerinden birisi. 12. yüzyıl ortalarında kaleden ilk kez “Staufer Kraliyet Şatosu” olarak bahsediliyor. 13. asrın sonlarında, Harburg’ un varoluş nedeni olan Oettingen kontları ve sonrasında Prensesi, şatoyu teslim alır.
Kalenin dışarıdan görünüşü
Kaleye çıkan yolda eski bir Taşköprü var ki tamamen restore edilmiş. 1754 ten kalma Sinagog, “Moserhaus” un da bulunduğu Marketplace, “Strölinhaus”, St. Barbara ve Herz-Jesu kiliseleri görülebilir.
Kale kapısı
Eski adı bozkır kalesi “Horeburg” olan kale, bu şirin kente adını da vermiş. Kasaba yüzyılllar boyu asil bir aile olan “Welfs” lere aitmiş. 1848 den başlayarak, özellikle de 1854 te imzalanan Alman Ticaret Paktı ile serbest pazar ekonomisinin avantajlarını kullanan Harburg, kısa sürede Hanover Krallığı’ nın lastik ve yağ tohumu konularında önemli bir limanı oluverir.
Gezmeci Harburg kalesinde
İkinci dünya savaşında ağır yara alan Harburg’ ta başlayan restorasyon çalışmaları ile kentin görüntüsü tamamen yenilenir. Harburg’ ta “Aussenmühlenteich” gölü 1565 yılında Dük 2. Otto tarafından yaptırılmış ve etrafında yürüyüş yolları, hamam, sauna, termal banyo ve su sporları gibi olanaklar var. Her yıl aralık ayında Town Hall önündeki alanda noel pazarı kuruluyor.
Kuleleriyle ve kapılarıyla birlikte binaları da çok iyi korunmuş olan Dinkelsbühl, Wörnitz nehri vadisinde kurulmuş ve oldukça geniş bir alana yayılmış. Tarihi ticaret yolları kentin merkezinde buluşuyorlar. Dokuzuncu asırda iki önemli kraliyet yolunun korunması amacıyla surlar ve bir Fransız kraliyet sarayı inşa edilmiş. Kentin adı, ilk kez 1188 tarihli ve kral Barbarossa’ nın şehri hediye ettiğini belgeleyen bir tapu kaydında “burgus Tinkelspuhel” olarak geçiyor.
Weinmarkt
1380-1440 yılları arasında şehir duvarları ve su hendekleri yapılmış. Geç Gotik döneme ait St. George manastırı 1448-49 yıllarında inşa edilir. Otuz yıl savaşları sırasında 1632 yılında İsveç’ li ordular kenti zapteder. 1806 yılında Bavaria’ ya bağlanan Dinkelsbühl’ e 1888 yılında Berlin ve Münih’ ten gelen sanatçılar, şehrin güzelliğinden etkilenerek çeşitli eserlere imza atarlar.
Wörnitz Tor
İki büyük dünya savaşından da yara almadan çıkan kentte günümüzde St. George kilisesinin bulunduğu yerde görülebilen ahşap haç, bir zamanlar kent kabristanının ve St. Vitus şapelinin olduğu yer. Rivayete göre burada gerçek boyutlarda 12 adet som gümüşten havari heykeli varmış. Otuz yıl savaşları sırasında şapelin papazı bu heykelleri ele geçirilmesinden korkarak gizli bir yere götürüp gömmüş ve hemen sonra kendisi de ölmüş. Bazı ziyaretçiler, özel zamanlarda kilise bahçesinden geçerlerken, beyazlar giymiş bir kadının kendilerine göründüğünü ve oradan uzaklaşmalarını isteyen hareketler yaptığını söylerlermiş. Bu kadının, papazın yönetimindeki aşçı olduğu ve hala heykelleri koruma güdüsüyle ziyaretçilere göründüğü söyleniyor…
Pasta dilimi gibi binalar
Şehirde 16 kuleye ve 4 kapıya sahip surlar görülmeye değer. Nikolaus Essler’ in planlarına göre 1448-99 yılları arasında inşa edilen St. George kilisesi de gezilebilir. 1600 civarında “Market Hall” olan Town Hall, festival salonlarına sahip. Eski şehir merkezi, ortaçağ evlerinin adeta geçit töreni yaptığı bir yer gibi.
Hastane binaları, Holy Spirit kilisesi (1700), devlet tiyatrosu, konser salonu diğer görülebilecek yapılar. St. Paul’s kilisesi (1840-43) ve yaz tiyatro festivalinin yapıldığı Battlement bahçesi de ziyaret edilebilir.
St. George Kilisesi ve meydan
Ries bölgesinin kalbinde yer alan şehir, Oettingen-Wallerstein prenslerinin ikamet adresi. Kent merkezinde tarihte meşhur salgın hastalık belasını betimleyen “salgın” ya da “kutsal Trinity” heykeli bulunuyor. Şato 1188 yılında yapılmış. Kentin adı 1238-74 tarihli eski dökümanlarda “Steinheim” yani “kaya yurdu” olarak geçiyor.
Ana cadde ve Salgın heykeli
1261 de Oettingen kontları şehri ve şatoyu kuşatıp alırlar. 1612-13 te St. Alban kilisesi yeniden yapılır. 1648 de şato yıkılır. 16.-19. asırlar arasında Wallerstein bir taşra şehri olarak gelişir. Salgın heykeli 1722-25 arasında yapılıp yerine konulur. Şehre yakın bir konumda 65 metre yüksekliğinde bir “Wallerstein Felsen” kayası var ve buradan kent çevresinin manzarasını seyretmek mümkün.
Hastane binası
Ziyaret edilebilecek yerler arasında Saray (1805), St. Anna şapeli (1498), Kraliyet atçılık okulu (1741-51), saray bahçesi, Moritz Şatosu (1803-04) ve Orangery sayılabilir.
Yolumuzun üzerinde sırasıyla Nördlingen ve Harburg var….
Viyana ve Bologna bloglarımın yayını için ara verdiğim “Romantik Yol” serisine, yol üzerindeki iki önemli yerleşim ile devam ediyorum.
Schillingsfürst şatosu
Almanya’da Rhein (Ren) ve Danube (Tuna) nehirleri arasında 550 metre yükseklikte yer alan bir sağlık merkezi Schillingsfürst. Şehrin uzaklardan da görülebilen abide yapısı, Waldenburg, Langenburg ve Weikersheim‘ın Hohenlohe aileleriyle yakın bağları olan Hohenlohe-Schillingsfürst prensinin şatosudur (1723-50).
Şato içindeki av hayvanları koleksiyonu
Tarihte 1316, 1525 ve 1632 yıllarında defalarca yıkılan eski şatoların yerine Prens Karl Albrecht Schillingsfürst tarafından yaptırılmış mevcut bina. 1894-1900 yıllarında Prens Chlodwig von Hohenlohe,Alman Krallığı’ nın başkanı ve Prusya devletinin başbakanı olarak burada yaşar.
Ludwig Doerfler Resim Galerisi
İlk yazılı kayıt, 1000 yılları civarında şatonun 3. Otto tarafından Würzburg Kardinalliğine hediye edildiğini gösteren bir tapu belgesi. Şato daha sonra 1300′ lü yıllardan itibaren Hohenlohe ailesi tarafından kullanılmış.
Günümüzde bir müzeye ev sahipliği yapıyor ve adeta bir av köşkü görüntüsünde. İçerisinde türlü hayvanların doldurulmuş bedenleri, av kıyafetleri ve silahları sergileniyor.
Şatodan şehrin görüntüsü
Görülebilecek yerler:
Barok Schillingsfürst Kalesi
Mozoleum ve Kardinaller Bahçesi
Su kulesi (1902) içindeki duvar resimleri, kentin su temini konusunda geçirdiği evrimi gösterir.
Brunnenhaus (1702 yılına tarihli su kuyusu yapısı)
Ludwig Doefler Galerisi
Schillingsfürst‘ ten ayrıldıktan sonra yol üzerindeki ilk yerleşim olan Feuchtwangen ise, Sulzach nehri üzerinde hemen hemen 1200 yıllık geçmişe sahip bir festival şehri. Franconia‘ nın festival salonu olarak da bilinen Eski şehir meydanı her yaz ilki 1949 yılında yapılan “Cloister Festival” için hazırlanıp süsleniyor.
Şehir meydanı
Şehirde sekizinci yüzyılda “Fluchtinwanc” adında bir “Benedictine” manastırı ve bir Fransız kralına ait saray bulunurmuş. Manastır 1197 yılında sadece erkekler korosunun bulunduğu bir ibadethaneye dönüştürülmüş. 1200 yılından itibaren bağımsız bir krallık olan şehir, bu ünvanını 1376 yılında kaybetmiş.
Meydandaki çeşme
1400 yılı civarında üç kapılı ve 14 kuleli şehir surları inşa edilmiş. 1563 te reformlar sırasında manastır kapatılmış. 1806 da kent Bavaria‘ ya katılmış. 19. asırda kentin pek çok yapısı yıkılmış, 2000 yılında da bir “Casino” açılmış burada…
Korunmuş yapı stoku örneği
Görülebilecek yerler:
1726 yılından kalma bir barok çeşmenin de bulunduğu şehir meydanı
13/14.asırdan kalma Collegiate kilisesi
12. asırdan kalma Romanesk Cloister
1257 tarihine kayıtlı St. John kilisesi
Feuchtwangen gazinosu
Bundan sonra rotamızda bir başka güzel ortaçağ kenti olan “Dinkelsbühl” var…
Tauber vadisinin eğimli arazisi üzerindeki tepelik bir bölgede konuşlanmış eski kraliyet şehri Rothenburg ob der Tauber, Romantik Yol ile Şatolar yolunun kesişme noktasında yer alıyor. Eski şehir tamamen surlarla çevrili ve ikinci dünya savaşından büyük yara almış olarak çıkmasına rağmen o kadar iyi korunarak günümüze gelmiş ki, vadinin ortasında adeta bir mimari mücevher gibi yükseliyor…
Eski şehrin en gözde mekanlarından birisi ve gezmeci…
Kentin tarihi hakkında biraz bilgi edinmekte fayda var. 970 yılında Franconian nobelman Reinger tarafından bir Fransız şatosu yaptırılır burada. 1142 de 3. Conrad, kraliyet Şatosunu inşa ettirir (Roteburg Imperial Castle). Kentin ismine ilk kez 1144 yılına ait bir dökümanda “Rodenburch” olarak rastlanır.
Gezmeci kentin kalbinde…
1250 yılı civarında “Staufer” yolu Augsburg’ tan gelip Rothenburg’u geçerek Würzburg’a kadar uzanır ve böylece “Romantik Yol” un doğuşu gerçekleşir. 1274 yılında Habsburg Kralı Rudolph sayesinde “kraliyet kasabası” statüsüne yükselen şehir 1352 de “Hür Kraliyet şehri” (Freie Reichsstadt) olur. 1356 da meydana gelen deprem şatoyu yıkar.
Kentin sokakları
1400 başından itibaren Vali Heinrich Toppler yönetiminde kentin ekonomisi canlanır, büyüme hızlanır ve sur dışı alanlar imara açılır. Bu dönemde Rothenburg, Nürnberg’ten sonra Franconia bölgesinin en büyük şehri olur. 1485 de Jacob’s Kilisesi inşaatı biter. 1501 de kentin doğu surları yıkılır. 1521 de Yahudi nüfus şehirden kovulur. 1525 yılı ve devamında “çiftçi savaşları” kenti kötü etkiler. 1544 ile birlikte Protestanlık akımı hakim olur.
Eski belediye binası ve meydan
1572 yılında doğu yakası surlarının onarılmasıyla birlikte yeniden canlanma ve büyüme başlar, Rönesans akımı etkisiyle yeni binalar yapılır. Ancak 1618-48 arasındaki “Otuz Yıl Savaşları” sırasında kent defalarca kuşatılır ve zenginlik yok olur. Bu dönemde bir de şehir efsanesi gerçekleşir: 1631 yılında vali Nusch, kenti General Tilly’ nin kuşatmasından kurtarmak için dev bir kasedeki şarabı bir solukta içer ve bu olay, daha sonra kutlanmaya başlanan bir festivalin “The Master Draught” ya da “Meistertrunk” un doğuşuna sebep olur. 1881 den bu yana her yıl Cuma-pazartesi günleri arasında dört gün bu amaçla Town Hall’ ün kraliyet odasında kutlama yapılır.
Saat kulesi
1802 yılında Büyük Avrupa Güçleri ile Kutsal Roma İmparatorluğu arasında varılan anlaşma gereği, Rhein nehrinin sol kıyıları Fransa’ya verilirken, Rothenburg Bavaria’ ya bağlanır. Borçların ödenmesi için Bavaria pek çok varlığını satar, soylu aileler ve hanedanlıklar yerlerinden olup göçmek zorunda kalırlar.
1850 den itibaren romantik ressamlar ve şairler kenti keşfederler ve turizm ile sanayi tekrar canlanmaya başlar. 1873 yılında şehir Alman trenyolu şebekesine bağlanır. 1900 yılında mevcut bina stokunun listesi çıkartılır ve korumaya alınır. 1945 te savaş nedeniyle ne yazık ki kentin yarıya yakını tahrip olur. Onarım ancak 1970 yılında tamamlanabilir.
Rothenburg’ da akşam oluyor
Görülecek yerler:
Şehir surları, kenti tamamen çevreliyor ve üzerinde bir de yürüme yolu var, yaklaşık 2,5 km uzunluğundaki bu ahşap yolu yürüyerek şehri yukarıdan izlemek olası. 14. asırda yapılmış surlar üzerinde pek çok kapı ve kule var.
Town Hall. Tarihi şehir merkezindeki bu muhteşem yapının Gotik tarzdaki batı tarafı 1250-1400 arası yapılmış, Kaisersaal (kraliyet salonu) ve 60 metre yükseklikte kuleye sahip. Rönesans bölümü (1572-78), “arcade” eklentisi (1681) ile “Ratstrinkstube” (councillers tavern,1446) ve 1910 da buraya konulan “Meistertrunk” saati görülebilir. 13/15. asırda yapılan “Fleich-und-Tanzhaus” yarım ahşap asma kata sahip olup, günümüzde Marien Pharmacy olarak hizmet veren ve 1488 de yapılan “Jagstheimerhaus”, 1608 de yapılan St. George’s ya da Herterich çeşmesi Town Hall ile birlikte görüşe sunuluyor. Yeni Town Hall ise eskisine bitişik.
Binalar dantel süsleme gibi…
1311-1472 yıllarında inşa edilen St. Jacob’s Gotik Parish kilisesi yüsek iç hacim ve ona uygun yükseklikte sunak yeri ile dikkat çekiyor. 55 metre yüksekliğinde bir de kuleye sahip kilisede Friedrich Herlin tarafından boyanmış duvar panelleri, Tilman Riemenschneider tarafından 1501-1504 te yapılan kutsal kan sunağı, son akşam yemeği resmi, sacrament nişi ve doğu tarafında değerli pencere süslemeleri kiliseyi görkemli kılan unsurlar.
16. asıra tarihli Klingentor kapısı ve surları ile kent duvarına bitişik St. Wolfgang’s kilisesi.
1360 yılında yapılmış ve en eski kapı olma özelliğine sahip Burgtor. Hemen yanındaki bahçesi ve St. Blaise şapeli ile birlikte görülebilir.
Erken Gotik tarzında yapılmış 1285 yılına tarihli Franciscan kilisesi önce manastır olarak inşa edilmiş. St. Francis sunağını yine Tilmar Riemenschneider yapmış. Artistik mezar taşları da burada bulunuyor.
Plönlein bölgesinde ise, 1360 yılında yapılmış “Kobolzeller Tor” kapısını, “Kohiturm” kulesini, “Devil’s Pulpit” i (Şeytan mimberi), 1385 yılına kayıtlı “Siebersturm” kulesini görebilirsiniz.
Spital. Burası 1280 de kurulmuş bir hastane. İçinde Kutsal Ruh kilisesini, günümüzde üç katlı olan ve 1574-78 yıllarında yeniden inşa edilmiş yapıyı, “Pesthaus” u (salgın hastalık evi) ve gençler için hizmet veren oteli barındırıyor.
Spital surlar, 17. asrın başında yapılmış ve iki harici alana, yedi kapıya sahip.
Sayısız ahşap takviyeli ortaçağ evleri kentin hemen her yerinde görülebilir.
Noel süslemeleri satan dükkanın vitrini
Şehirde ayrıca ziyaret edilebilecek müzeler de var. Kraliyet şehir müzesinde 1300 yılından kalan mutfak, şehre ait sanat, kültür ve silah koleksiyonu sergileniyor.
Ortaçağ suç müzesi (Medieval Crime Museum) 1395 te inşa edilip 1718 de yeniden yapılan ve St. John şövalyelerinin kurduğu devlete ait bir binada, ortaçağ hukukunu tanıtan bir müze.
Alman noel müzesinde ise geleneksel aile kutlamaları tanıtılıyor ve çeşitli zamanlara ait süslemelerden örnekler var.
Town Hall içinde Rothenburg’da 30 yıl savaşlarının tarihini anlatan bir sergi mevcut.
1270 yılında kurulan “Craftsman’s house” da, çeşitli meslek grubundan olan üreticilerin o devirlerde aileleriyle nasıl yaşadıkları tanıtılıyor.
Bu tarihi şehirde kaldığımız Hotel Klingentor, surların dışında ve merkeze on dakikalık yürüme mesafesinde bir aile işletmesi. Otelin her yeri, odalar dahil eski tarzda döşenmiş, biraz da bizim Anadolu evlerimizi anımsatıyor. Daha önemlisi, şimdiki sahibi bay George ve konuşkan eşi müşterilerle çok yakından ilgileniyorlar ve kendilerine özgü hoş davranışlarıyla bolca övgü topluyorlar. Booking.com vasıtasıyla bulduğumuz bu konaklama yerini tavsiye ediyoruz.
Klingentor otelin sahipleriyle…
Rothenburg’ dan gözümüz biraz da arkada kalarak ayrılıp yola koyuluyoruz ama buraya tekrar gelmek arzusu taşıyoruz…Rotamızda Schillingsfürst ve Feuchtwangen var.
Onaltıncı asırdan onsekizinci asıra kadar olan dönemi olduğu gibi günümüze yansıtan çok değerli bir başka sanat eserini, ünlü Rönesans Sarayı’ nı barındıran Weikersheim’ e hoşgeldiniz…
Muhteşem bahçeden sarayın görünüşü
Kente dair ilk yazılı doküman 837 yılına kayıtlı ve Fulda Manastırının bir tapu belgesinde adı “Wichartesheim” olarak geçiyor. 1156 yılından başlayarak Hohenlohe ailesinin ikametgahı olan Weikersheim’ daki sarayın yapımı onikinci asırda gerçekleşmiş. 1595-1605 arasında Şövalyeler salonu ve saray şapeli eklenmiş. Onaltıncı asırda Kont Wolfgang II’ ye kalan saray, yeni sahibinin elinde muhteşem bir Rönesans başyapıtına dönüşüyor.
Saray bahçesinin diğer ucundaki heykeller
Pek çok odası olan sarayda en göze batan hacim, Prenses Elisabeth Friederike Sophie’ nin kullandığı “Banket Salonu”. Bu salonun tüm süslemeleri ve mobilyası o günlerden bu yana hiç bozulmadan korunmuş, sarayın diğer odaları gibi…
Saray iç avlusundan bir görüntü
Barok iç mekanlar ve Versailles tarzı bahçe ise 1708 civarında eklenmiş. 1719-21 yılında ilave edilen oranjeri bölümü de ilginç. Saray 1967 yılından bu yana Baden Württenberg eyaletinin malı. Sarayın iç hacimlerini gezerken fotoğrafla görüntülemeye izin verilmiyor (ya da bize izin vermediler..), bu nedenle size de yansıtamıyorum. Sadece broşür üzerindeki bir görüntüyü ve bir “youtube” linkini ekleyebildim bloğuma.
Şövalyeler Salonu
Şehir ve yakın çevresinde şarapçılık eski bir gelenek. 50 yılı aşkın bir süredir müziğe verdiği önemle de anılıyor Weikersheim. ‘Jeunesses Musicales Deutschland’ a ev sahipliği yapıyor ve yılın her döneminde düzenli konser organizasyonları var. Bunun yanısıra “Karwe” adındaki tarih festivali, şarap ve sokak festivalleri de geleneksel hale gelmiş kentte…
Saray girişi
Şehrin diğer bazı yapılarına ve görülesi yerlerine gelince;
1323 yılında inşa edilen Town Hall,
1414 yılında yapılan Gotik mimariye sahip Parish Kilisesi,
Eski şehir merkezi, Rococo tarzındaki Rosenbrunnen çeşmesi (1770), Kornbau kilisesi (1582), Tauberland Village Museum (Dorfmuseum) (geleneksel kıyafetler, aletler ve mobilyalar sergileniyor), Şehir surları ve bazı kuleli kapılar (Blaue Kappe ve Gansturm),
Kent meydanı
Gotik hac kilisesi (15.-17. asır).
Romantik Yol üzerindeki seyahatimiz devam ediyor ve birbirinden güzel ortaçağ yerleşimlerini ardı ardına ziyaret ettikçe, hem kültür varlıklarının nasıl korunabildiğine hayretle şahit oluyor, hem de yeni nesillere ve dünyanın diğer coğrafyalarından gelen insanlara bu varlıkların değerinin nasıl aktarıldığını biraz da kıskanarak öğreniyoruz. Bu arada güneye doğru indikçe de heyecan artıyor, çünkü gelecek kasaba ve şehirlerde daha yoğun ve daha değerli örneklerle karşılaşacağımızı biliyoruz. Onlardan birisi de “Rothenburg ob der Tauber”…
Romantik yol üzerindeki yolculuğumuz kuzeyden güneye doğru devam ediyor. Bu defa durağımız Almanya’nın önemli spa merkezlerinden birisi olan Bad Mergentheim. Tauber nehri üzerinde ve üzüm bağlarıyla çevrili bu güzel kentin kaderini değiştiren belki de en önemli tarihsel olay, 18 Ekim 1826 tarihinde Shepherd Franz Gehrig’ in sürülerini Tauber nehri kıyılarında gezdirirken koyunlardan birisinin tuhaf hareketlerini takip edince mineral su kaynağını bulmasıdır. Şimdilerde ünlü “Kissinger Water” olarak bilinen bu su, yörenin bir spa merkezi olmasının da yolunu açıyor.
Mühlwehrstrasse ve Ritterhaus
Yazılı dökümanlarda ismine ilk kez 1058 tarihinde rastlanan ve o zaman adı “Mergintaim” olan yerleşimde onikinci asrın sonlarına kadar St. John hareketi etkili olmuş. 1219 yılında kent Hohenlohe prensleri tarafından “Teutonic Order” tarikatına hediye edilmiş. Bu hareket (Töton Şövalyeleri) aslında haçlı seferleri sırasında yaralanan Katolik askerlere sağlık hizmeti sağlamak için kurulmuş bir tarikat ve çoğunluğu Alman Şövalyelerden oluşuyor.
Şehirde 1526-1806 tarih aralığında bu hareket yönetiminde şövalyeler için kalacak evler ve kale inşaatı yapılır. Bu döneme gelinene kadar ekonomik ve politik gücünü arttıran tarikat, idare merkezini yeni yapılan kale ve konutlara taşır. Kale ve çevresinin imarı devam eder.
Huzurlu şehir sokakları…
Dokuzuncu asırda Franconia krallığının bu önemli ticaret yolu üzerindeki ikametgahı olan Mergentheim’ da 1250-1274 yıllarında St. John Minster binası ve 1564 te Rönesans tarzındaki Town Hall binası inşa edilmiş. 1730-1736 yıllarında bu gezimizde adına sıkça rastladığımız ve rastlayacağımız ünlü mimar Balthasar Neumann idaresinde kale kilisesi diğer yapılara eklenmiş.
Tarih 2 Ağustos 1926’ yı gösterdiğinde Mergentheim’ e “Bad” yani “kaplıca” ünvanı verilir ve 23 Haziran 1829’ da ilk spa sezonu başlar. Bu tarihten sonra hızla gelişme kaydeden spa turizm hareketini ikinci dünya savaşı durdurur. Şehir bir askeri hastane haline gelir. Fakat bu sayede ağır bombardımandan da kurtulmuş olur…
Kale giriş kapısından şehir
Şehrin güzel sokaklarında keyifle gezinirken geçtiğimiz Mühlwehrstrasse üzerinde dikkatimizi çeken şövalye evi (Ritterhaus veya Geisterhaus olarak biliniyor), ilginç bir ritüele ev sahipliği yapıyormuş. Efsaneye göre şayet iyi bir şarap mahsulü alınacağı haberi gelirse, bunu halka duyurmak için görevliler binanın üst katlarında ya da mahzeninde şarap fıçılarına gümüş çekiçlerle vurarak dikkat uyandıran sesler çıkartırlarmış…
Ünlü müzisyen ve besteci Ludwig van Beethoven de yaşamının bir döneminde (1791) bu şirin kasabadaki evlerden birisinde kalıp müzik çalışmalarını sürdürmüş.
Şimdi de sırada Rönesans sarayıyla ünlü “Weikersheim” var…
1850’ lerden bu yana adı Tauberbischofsheim olan bu ortaçağ yerleşiminin daha önceki kayıtlarda “Bischofsheim” olarak anılması, çevrede benzer isimde birden fazla eski yerleşimin olması nedeniyle isim değişikliğini anlamlı kılıyor. Arkeolojik kazılar kentin tarihinin MÖ 3,000 yılına kadar uzandığını işaret etse de, adı ilk kez St. Lioba ile birlikte 9. asırda (836) anılır. St. Lioba, St. Boniface tarafından yönetilen bir İngiliz misyonerler grubundan olup, Boniface’ in 735 yılında burada kurduğu bir rahibe manastırına yönetici olarak atanır. Böylece de, Tauberbischofsheim’ in patron azizesi olur.
Türmersturm ve kale yapıları
Kasaba onüçüncü asırda Mainz’ li prens-kardinallerin yönetimine girer ve eski kale, merkezdeki bir yükseltiye inşa edilir. Kale günümüzde gözlem kulesi ve türmersturm ile birlikte bölgesel bir müzenin idaresinde.
Kentteki pek çok yapı ortaçağ döneminden kalmış olmakla birlikte, St. Lioba kilisesi onsekizinci asra, belediye binası ise ondokuzuncu asra tarihlidir (1865). Tauberbischofsheim, Romantik Yol ile birlikte Siegfreid yol güzergahının da üzerinde ve aynı zamanda 1954 yılından bu yana bir eskrim olimpiyat eğitim merkezi.
Town Hall
Buradaki önemli yapılardan sayılan St. Martin Katolik kilisesi 1910-1914 yıllarında, St. Peter şapeli 1180 yılında inşa edilmiş. 1629 yılında Franciscan keşişler buraya yerleşmişler, 1631-35 yıllarında İsveçliler kenti istila etmişler. 1638’ de Franciscan’ lar bir Latin okulu kurmuşlar (Matthias-Grünewald Grammar School). 1866 yılında meydana gelen ve kentin adıyla anılan savaş, tarihte önemli sayılıyor.
Romantik Yol güzergahımızda bir sonraki durağımız olan Laudakönigshofen, birbirine komşu Lauda ve Königshofen yerleşimlerinin birleşmesinden oluşmuş. 1250 yıllık tarihi geçmişe sahip kent, Tauber ve Umpfer nehirlerinin buluştuğu yerde konumlanmış. Adına tarihi kayıtlarda ilk kez 741 ve 1135 yıllarında rastlanan (Kunegeshoven ve Ludun) bu iki yerleşimden görece daha büyük olan Lauda’ nın isminin Kelt’lerden kaynaklandığı söyleniyor. Ortaçağın başlarında adı Luden Kontları ile anılan Lauda, pek çok kez el değiştirdikten sonra ondördüncü asırda kasaba statüsüne erişmiş ve onbeşinci asırda da kendi pazarını kurma yetkisini almış.
Kent merkezinde ahşap takviyeli ortaçağ binası
1506 yılında Würzburg Prens-Kardinalliği’ nin idare merkezi konumunda olan Lauda, çevre yerel yönetimlerinin yarısına hükmeder hale gelmiş. 1975 yılında Königshofen’ in eklenmesiyle daha da güçlenen Lauda, üzüm bağları ve üç ana tren yolunun birleşme noktasında olması dolayısıyla daha da ünlenmiş.
Eski şehir merkezinden bir görüntü
Kentte bulunan tarihi yapılardan “Upper Tower” onbeşinci, “Pulver Tower” ise ondördüncü asırdan kalma. Belediye binası onaltıncı asırda yapılmış, “Beckstein” üzüm yetiştiricileri kooperatifi de 1894 yılında kurulmuş.
Bu iki sevimli mekandan da istemeyerek ayrılmak zorundayız artık. Yeni hedefimiz, çok da uzak olmayan bir başka ortaçağ kenti, “Bad Mergentheim”…
Romantik Yol gezimize Würzburg’ tan sonra aslında turların sıklıkla uğramadıkları bir başka yerleşimle, Wertheim ile devam ediyoruz. Würzburg’un biraz batısında, Main ile Tauber nehirlerinin kesişme noktasında 7. ve 8. yüzyıllarda temelleri atılan şehrin asıl gelişmeye başlaması 12. asırda kalenin de inşaatı ile birlikte olmuş. İlk yerleşim yeri olarak Main nehrinin sağ kıyısı seçilmiş olsa da (Kreuzwertheim) sonraki yapılaşmada sol taraf tercih edilmiş. Kentin adı ise, eski Almanca’da “werid” yani “ada” ile “heim” yani “vatan” kelimelerinin birleşmesinden doğmuş.
Kaleye çıkan yol
Güzergah üzerinde kente yaklaşırken dikkati çeken yapılardan birisi olan kale (Burg Wertheim), üç temel bölümden oluşuyor. En dışta saldırılara karşı iyi bir koruma sağlayan surlar, içeride dönemin yöneticileri için yapılmış saraylar ve 6 metre derinlikteki hendeklerle bunları birbirinden ayıran kale burçları. Kale bugünkü yapısına gelene kadar 15. ve 17. asırlar arasında genişletilmiş ve savunması arttırılmış. Bu dönemde bir kültür merkezi haline gelen kaleyi, Wertheim Kontu ile iyi arkadaş olan ünlü şair Wolfram von Eschenbach da sıkça ziyaret edermiş.
Kale giriş kapısında
1618 yılında meydana gelen bir barut patlamasıyla bir hayli tahrip olan kale, otuz yıl savaşları sırasında da (1634-1647) yoğun ateş altında kalmış. Yirminci asırda halkın da büyük katkılarıyla ve başarıyla onarılan Wertheim Kalesi, yöreyi bilerek gelen turistlerin mutlaka gezdikleri bir yapı.
Wertheim şehrinin ikinci sembolü sayılabilecek yapısı ise “Spitzer Turm”, yani “sivri kule”. 36,5 metre yüksekliğindeki kule, 13. asırda bir gözetleme kulesi olarak yapılmış. Temelindeki eğim hatasını yok etmek için 15. asırda sekizgen bir kılıf yapı eklenmiş olan kule, aynı zamanda sarhoşların ve kavgacı kadınların alıkonulduğu bir hapishane olarak da kullanılmış. İçeride gezenlerin dikkatini çeken bir de “korku deliği” (Angstloch) var. Girişi bugünkü zeminden 10 metre yukarıda olan kuleye ancak bir merdivenle girilebiliyor…
Kaleden aşağı inerken kilise ve gözlem kulesi
Kentin tarihi merkezi (Historischer Marktplatz) geniş bir meydanı çevreleyen ve 16. asırda yapılmış ahşap takviyeli ortaçağ binalarından oluşuyor. Meydana bakan binalardan birisi Franconia yöresinin en eski ve en dar yapısı olma özelliğine sahip (Zobel Haus). Cumartesi günleri bu meydanda “yeşil pazar” kuruluyor.
Wertheim’ de görebileceğiniz diğer bazı yapılar:
Schlösschen im Hofgarten (1777 yılında yapılmış rococo tarzı bir saray yavrusu. Çok güzel bir de bahçesi olan saray, Wertheim Kontlarının yazlıklarıymış ve şimdilerde çeşitli sanat eserlerinin sergilendiği bir müze)
Nehir kıyıları
Glasmuseum (tarihten günümüze cam eşya yapımının tanıtıldığı ve cam eşyaların sergilendiği bir müze).
Kilianskapelle (1472 tarihine kayıtlı gotik tarzda bir şapel)
Stiftskirsche (1383 tarihine kayıtlı eski romanesk kilise üzerine inşa edilmiş gotik kilise. Wertheim kontlarının mezarları da burada bulunuyor).
Graftschaftsmuseum (Wertheim’in tarihini ve kültürünü tanıtan ve eski belediye binasında bulunan müze. Ünlü sanatçı Otto Modersohn’un bazı tabloları da burada sergileniyor).
Kaleden kentin görünüşü
Maintor (Wertheim’de 18 adet kapı var. Bunlardan iyi korunmuş olan birisi de Maintor. Main nehri taşkınları nedeniyle zemin seviyesi yükseldiğinden, kapı orijinal yüksekliğinden 1,5 metre kaybetmiş).
Kittsteintor
Baunachshof (Adını onu 1577 yılında restore ettiren şarap tüccarı Lorenz Baunach’ tan alan ve Wertheim’de gerçekleştirilen başarılı restorasyon çalışmalarına iyi bir örnek olan yapı, 1992 yılındaki yangından sonra yeniden inşa edilmiş).
Haus der Vier Gekrönten (Adını tarihte taç giydirilen dört adet şehidi temsil eden ve binanın ön cephesinde bulunan heykellerden alan yapıdaki bazı odalar olduğu gibi korunabilmiş).
Marienkapelle (Eski Yahudi okulunun yerine 1447 yılında yapılan protestan kilisesi).
Kale ile birlikte yukarıda bahsedilen yapılardan bazılarını ziyaret etmek istiyorsanız en az yarım gününüzü bu şirin kente ayırmanızı tavsiye ediyorum. Değilse yönünüz yaklaşık yarım saatlik mesafede yer alan bir başka güzel şehir, Tauberbischofsheim…
Prens odaları şimdilerde sanat koleksiyonuna ev sahipliği yapıyor
Sarayda sabah
kale rezidans binaları
Sarayın arka bahçesine giriş
Sabah kale görüntüsü
Hac Kilisesi
Bir azizin ölümünü betimleyen figür
Eski şehir merkezi
Saray bahçesindeki havuz
Eski köprüde akşam oluyor
Bir başka Alte Mainbrücke figürü
Saray ve bahçesi
Eski şehirde bir çeşme
Kale ve surlar
Sanat Galerisi
Museum am Dom önündeki heykel
Eski şehrin Main kenarı
Eski ve yeni mimari
Müzedeki figürlere bir örnek
Kale giriş yolu
Alte Mainmühle lokantasından kale
Altebrücke’de akşam
Kale bilgi panosu
Müze değerli ekipmanları salonu
Kale iç yolları
Alte Mainbrücke’de sabah
kale surları
Bir başka tarihi bina
Marienberg kalesi
Kele surlarından avlu görüntüsü
Marienkapelle içi
Eski köprüde müzik
Marienkapelle
Kalenin Kuleleri
Müzede kentin yöneticilerinin tabloları
Eski şehir sokakları
Main nehrinin eski köprüden görünüşü
Sarayın şarap imal ekipmanı
Kale müzesi
Kalenin arkasından şehire bakış
Kale akşamı
Eski şehir sokakları
Eski köprü
Würzburg ve bisiklet
Rezidence Palace arka bahçesi
Kale içi binaları
Kaleye çıkan bisikletseverler
Marktplatz
Alte Mainmühle lokantası içi
Eski köprüde akşamüzeri
Tarihi binalar
Kuzey Bavaria’ nın Franconia bölgesinde ve Main nehri üzerinde bulunan bu tarihi kentin geçmişi MÖ 1000 yılına kadar uzanıyor. Kurucuları olan Kelt’ler, bir hayli korunaklı olan Marienberg tepesinde bir yerleşke inşa ederek işe başlamışlar. MS 742 yılında St. Boniface, burada Würzburg piskoposluğunu kurmuş ve St. Burkard’ı ilk görevli olarak seçmiş.
Würzburg kalesi girişi
Marienberg Kalesi (Festung Marienberg) kentin en önemli sembolü. Keltler tarafından kurulan ilk yerleşim üzerinde 704 yılında Marienkirsche (St. Mary kilisesi) inşa edilmiş ve kayıtlarda şehrin adı Virteburch olarak geçmiş. 12. asırda, şehir yönetim şekli “prens-piskoposluk”a terfi edince hem yönetimin kudreti hem de kentin önemi artmış ve halktan toplanan vergiler doğrudan yönetime akmaya başlamış. Kilisenin etrafındaki kale yapılaşması 13. asırdan başlayarak devam etmiş. Böylece kale, 500 yıldan fazla süreyle prens-piskoposlara ev sahipliği yaptıktan sonra 1639 yılında İsveçli Gustavus Adolphus’ un eline geçmiş, yeni sahibi kaleyi barok tarzda yeniden inşa ettirmiş.
Würzburg kalesinde akşam oluyor…
Würzburg bu tarihlerde o kadar hızlı gelişme kaydetmiş ki, adeta Kutsal Roma İmparatorluğu’ nun resmi olmayan merkezi haline gelmiş. Kral 1. Frederick’ in evlilik töreninin (1156) burada yapılması da bu sayede gerçekleşmiş.
Şehirde yaşayan halk ve özellikle çoğunluğu oluşturan çiftçiler giderek vergilerden daha çok şikayet eder hale gelmişler ve 16. asırda meydana gelen “Çiftçi Savaşları” (German Peasants’ War) sırasında prensin karşısında yer almışlar (1525). Bu savaşlarda şehri yönetenler, olası saldırılara karşı kaleyi daha da güçlendirmek zorunda kalmışlar ve sonunda galip gelerek güçlerini halka ve çiftçilere gösterecek bir de ihtişamlı saray inşa etmişler kentin merkezine . “Rezidence Palace” ın inşaatı 1744 yılında tamamlanmış.
Rezidence Palace ve bahçesi
Napolyon savaşları sırasında kentin savunması giderek zayıflamış ve sonunda kontrol Bavaria’ nın eline geçmiş (1814). İkinci dünya savaşı sırasında ağır yaralar alan kent, göçmenlerin ve savaş gazilerinin doldurduğu bir “hastane şehir” e dönüşmüş. Nihayet 16 Mart 1945 tarihinde sadece 17 dakika süren ve 250 savaş uçağının katıldığı bir bombalama sonrasında kentin %87 si harabe haline gelmiş ve yaklaşık 5,000 kişi hayatını kaybetmiş.
Würzburg bu haliyle “Grab am Main” yani “Main nehri üzerindeki mezar” adıyla anılmaya başlamış ve Amerikan ordusunun, bir başka yerde yeni bir şehir kurup burayı savaş müzesi gibi muhafaza etmek fikri, Würzburg halkı tarafından şiddetle reddedilmiş. 1970 itibariyle kentin yeniden inşası tamamlanmış.
Şimdi Würzburg’u değerli kılan önemli tarihi yapılarını gezelim:
18. asırda ünlü mimar Balthasar Neumann önderliğinde inşa edilip bitirilen Rezidence Palace (1720-1744), kentin barok tarzını yansıtan önemli simgelerinden birisi. Sarayın pek çok yerinde İtalyan ressam Giovanni Battista Tiepolo tarafından yapılmış muhteşem freskleri görmek mümkün. Bunlardan en güzeli de, sanatçının dünyadaki dört kıtayı betimlediği ve resme boyut katmak için köşelere heykelcikler yerleştirdiği dünyanın en büyük freski. Sarayın içinde birbirinden güzel ve farklı tarzlarda döşenmiş çok sayıdaki salonlarını ve kiliseyi (Hofkirsche) burada tek tek anlatmak için satırlar yetmez, mutlaka görülmesi gerektiğini düşünüyorum. Bu bloğumda sarayın içinden görüntüler sunamıyorum, çünkü içeride fotoğraf çekmek yasak…Dışarıda ise, bahçe uzmanı Johann Prokop Mayer tarafından tasarlanan ve oldukça büyük bir alanı kaplayan saray bahçesinde (Hofgarten) ise kum taşından yapılmış heykeller ve türlü bitkiler yer alıyor. Sarayın ön tarafında ise 1894 yılında yaptırılan “Franconia Fountain” var. Bu çeşmenin tabanını ressam Mathias Grünewald, şair Walther von der Vogelweide ve heykeltraş Tilman Riemenschneider’ in heykelleri süslüyor.
Saray girişindeki çeşme
Kentin diğer bir ünlü yapısı, romanesk tarzda inşa edilmiş olan St. Kilian Katedrali (Dom St. Kilian). Würzburg piskoposu Bruno tarafından 1040 yılında yaptırılan kilise, 785 yılındaki yangında yıkılan birinci ve 855 yılındaki yangında yıkılan ikincisinin yerinde yükseliyor. İrlandalı bir din adamı olan St. Kilian, iki yardımcısıyla (Kolonat ve Totnat) burada Hristiyanlığı yaymak için bulunurken, zamanın şehir yöneticisini, evliliğinin Hristiyanlığa uygun olmadığına ikna etmeye çalışırken öldürülmüş (689). Kendisinin ve yardımcılarının kemikleri günümüzdeki Kilian kilisesinin altında bulunmuş…
St. Kilian Katedrali
Kaeppele Kilisesi (hac kilisesi), Würzburg kalesinden çok iyi görünen ve şehre hakim bir tepe üzerinde yine Neumann tarafından inşa edilmiş Barok/Rococo tarzında bir yapı.
Haus zum Falken, eski şehrin merkezinde Marienkapelle’ ye komşu çok şık bir bina. Eskiden otel ve kütüphane olarak kullanılan, şimdilerde ise turizm ofisine ev sahipliği yapan binanın dış yüzü sarı ve beyaz tonlarda çok şık stucco süslemelerle kaplı.
Alte Mainbrücke (eski Main köprüsü), 1133 tarihine kayıtlı eski köprünün yerine 1473-1543 yılları arasında inşa edilmiş. 1730 un başlarında köprü üzerine oniki adet 4,5 metre yüksekliğinde heykel ilave edilmiş. Bunlardan bazıları John of Nepomuk, Mary ve SaintJoseph, Charlemagne ve Pepin the Short. İkinci dünya savaşı sırasında askerler, bir uçaksavar topunu yerleştirmek için Pepin’ in orijinal heykelini nehre atmışlar…
Alte Mainbrücke’ de akşam
Rathaus (Belediye Binası), 1339 yılına tarihli bir şapel, 1453 yılına tarihli bir saat kulesi, 1822 yılına tarihli Carmelites manastırı gibi pek çok yapıdan oluşuyor.
Würzburg Üniversitesi (Julius Maximilans Universitaet), 1402 yılında kurulmuş. 1895 yılında Wilhelm Conrad Röntgen, X-Ray ışınını keşfetmiş. Bu okulda Nobel ödüllü 14 bilim adamı araştırma yapmış ve eğitim vermiş.
Sanat ve kültürle iç içe yaşamış olan Würzburg’ un önemli aktivitelerinden bazıları, haziran ayında yapılan Mozart Festivali, mayıs ayındaki Şarap ve Afrika Festivalleri, Eylül ayındaki Şarap festivali ve Ekim ayında gerçekleşen Jazz Festivali olarak sayılabilir.
Würzburg’ un bir diğer özelliği de, ünlü “Romantik Yol” un başlangıç noktasında (ya da diğer yönde seyahat ediliyorsa bitim noktasında) bulunuyor olması.
Gezmeci Festung Marienberg’ de
Ağız Tadı:
Bavarya’ da temel olarak sosis çeşitleri, et yemekleri (sığır, dana veya domuz), knödel (lokmaya benzeyen küre şeklinde haşlanmış hamur veya patates ya da et taneleri), makarnalar, ekmek çeşitleri, tatlı yemekler ve tatlılar sunulmakta sofralarda. Pişiriliş tarzı açısından genellikle bilinen üç ana mutfak tipi var:
Bavarian (Bayerische)
Franconian (Frankische)
Swabian (Schwaebische)
Münih beyaz sosisin doğum yeri olarak biliniyor ve knödel kadar olmazsa olmaz bir başka ürün de bizim simidimize benzeyen “Pretzel”. Franconian tarzında “Bratwurst” Nürnberg kentiyle bütünleşmiş bir sosis türü. Burada daha çok domuz eti tüketiliyor ve etin yanında her tür lahana (özellikle sauerkraut) , kuşkonmaz, havuç ve patates servis ediliyor. Franconia bölgesi 1200 yıllık şarap üretme tecrübesine sahip.
Swabian tarzının belirleyici unsuru ise makarna ve daima bir şekilde ıslatılmış tarzda sunum önemli. Çorbaya ekmek banılmadan yenmez, etler üzerine bolca dökülmüş sos olmadan sofraya gelmez…Bu yüzden bura halkına “ıslak yiyici” olarak tercüme edebileceğimiz “Nass-Esser” yakıştırması yapılır…
“Romantik Yol” seyahatimizin ilk gününde, Eylül 2016 ayının son üçte bir döneminde geldiğimiz Frankfurt havalimanından ayrıldıktan sonra otomobilimizle güneye doğru A5 otoyolu üzerinde yaptığımız yaklaşık bir saatlik keyifli bir seyahat sonrası ilk durağımız Heidelberg’ e ulaştık. Aslında Romantik Yol güzergahında olmayan bu tarihi ve güzel yerleşimi bilerek ve isteyerek programa ekledim, çünkü hem diğer ortaçağ kasabaları kadar hatta onların pek çoğundan daha tarihi, hem de Almanya’nın en romantik şehirlerinden birisi.
Bu kenti bu kadar anlamlı kılan nedenleri ve kendisine yakıştırılan birçok niteliği daha iyi anlayabilmek için gelin tarihin derinliklerinde biraz dolaşalım.
Yıl 1907, Heidelberg’ in hemen güneyinde bir duvarın içinde eski bir insana ait kalıntı bulurlar arkeologlar. Bu bir çene kemiğidir ve incelemeler sonrasında MÖ 550,000 yılına tarihledikleri bu kemik parçasının, ilkel insanın (neanderthal man) da öncüsü sayılacak bir kişiye, daha bilimsel adıyla “homo heidelbergensis” e ait olduğu çıkarımını yaparlar. Bu aynı zamanda tüm Avrupa kıtasında bulunan en eski kalıntıdır.
Kale içi
MÖ beşinci yüzyılda Kelt’ ler bölgeyi yerleşim yeri olarak seçip Heiligenberg tepesinde bir kale ve ibadet yeri inşa ederler. MS 80 civarında Romalılar Neckar nehrinin sağ tarafında bir kalıcı kamp kurarlar ve burada ilk sivil toplum gelişmeye başlar. 260 yılında Romalıların Allemannic kavimler tarafından buradan uzaklaştırılmasının ardından ilk defa “Bergheim” adı 769 yılında telaffuz edilir. 1155 yılında Konrad III, Roma İmparatorluğu döneminde bu civarın yönetiminde çok adı geçen “Palatinate” hattını kurar. 1196 yılında ilk kez “Heidelberch” ismi, Schoenau Manastırı’ nın tapu kayıtlarında geçer.
1214 yılında Bavaria dükü Ludwig I, Palatinate eyaletini Wittelsbach ailesine katar. 1303 yılında bugün kale kalıntılarının bulunduğu yerde bir kale olduğuna dair ifadelere rastlanır eski bir dökümanda. 1386 yılında Prens Elektor Ruprecht I, Heidelberg üniversitesini kurar. Bu üniversite, Almanya’ nın en eski, Orta Avrupa’ nın ise Prag ve Viyana üniversitelerinden sonra üçüncü en eski kuruluşudur.
Heidelberg Üniversitesi
1518 yılında Luther, sonradan gıyabında yargılanacağı 95 maddelik tezlerini burada savunur ve Papa tarafından aforoz edilir, O ise bu aforoznameyi halkın arasında yakar. 1623 yılında 3,500 müsvedde ve 5,000 basılı dökümanın bulunduğu ünlü Palatinate kütüphanesi kraliyet askerleri tarafından buradan götürülüp Papa’ya savaş ganimeti olarak verilir. 1688 de Fransız orduları şehri tutar ve kaleyi tahrip eder. 1693 te ise Louis’ nin askerleri bu defa şehri tamamen yakıp yıkarlar. 1697 de şehir sakinleri yeniden inşa işine başlarlar fakat bu defa Gotik tarz yerine Barok tarz kullanılır. 1764 yılında düşen bir yıldırım, kaleyi artık oturulamaz hale getirir.
Nihayet 1815 de Napolyon’ un yenilgisinden sonra burada Prusya kralı, Rus çarı ve Avusturya kralı tarafından bir “kutsal ittifak” oluşturulur.
1945 de Amerikan kuvvetleri şehri teslim alır ve General Patton kenti çok sever. O kadar ki, şehir Amerikan kuvvetlerinin Avrupa merkezi haline gelir. 1986 yılında Heidelberg Üniversitesinin 600. Yılı kutlamaları şerefine Palatinate Kütüphanesi kısmen de olsa şehre iade edilir. 2013 yılı kayıtlarına göre nüfusu 150,000 olan kentte 35,000 in üzerinde öğrenci bulunmakta.
Şehrin tarihini bu şekilde özetledikten sonra şimdi de biraz belli başlı yapılarını inceleyelim:
Heidelberg kalesinin eski köprüden görünüşü
Heidelberg Kalesi (Schloss Heidelberg): İlk taşları 1300 lü yıllarda konan kale aslında her biri farklı Alman mimari tarzını yansıtan birkaç binadan oluşuyor. Prens Elektor Ruprecht III, resmi kraliyet konutu olarak kullanmış kaleyi. Prens Elektor Friedrich V, karısı Elisabeth için kale dışına çok güzel bir bahçe yaptırmış 1616-19 tarihlerinde ve bir de kapı eklemiş saray girişine.
Kalenin mahzeninde, Prens Karl Theodor tarafından 1751 yılında yaptırılan dünyanın en büyük şarap fıçısı (Heidelberg Tun) var. 220,000 litre şarap depolama kapasitesi olan bu fıçıda, yöredeki şarap üreticileri tarafından ödenmesi gereken vergiler, şarap olarak toplanıp depolanırmış…Kaleyi gezmek için 7 Euro ödeyerek bilet almanız yeterli.
Dünyanın en büyük şarap fıçısı
Eski köprü (Altebrücke): 1786-1788 yıllarında prens Karl Theodor tarafından yaptırılan köprüde Neckar nehri vadisinden çıkarılan kum taşları kullanılmış. Daha eski tarihlerde aynı yerde bulunan ahşap köprüler savaşlarda çok hasar gördükleri için prens bu defa taş köprü ısmarlamış. Köprünün şehir ayağında, eski surların bir parçası olan ortaçağ kapısı var.
Kapının batı kenarında bronzdan yapılmış bir maymun heykeli var. Bu maymun, kendisine bakanlara bir ayna tutuyor. Yapımcısı Profesör Gernot Rumpf 1979 yılında bu eseri yaratmış. Aslında şehrin eski resimleri, köprünün kuzey yakasında 15. Yy da bir maymun heykeli olduğunu göstermekte. Bu heykel, 1689-93 yılları arasında yaşanan Palatinate savaşları sırasında yok olmuş. Köprü üzerinde ise iki grup heykel var. Konrad Linck tarafından yapılan bu heykellerden güney tarafındaki Prensin kendisine, diğeri ise Romalı tanrıça Minerva’ya ithaf edilmiş.
Eski Köprü “Altebrücke”
Filozoflar Yolu (Philosophenweg): Heidelberg üniversitesi profesörleri ve filozofların keşfettiği bu yol, Neckar nehrinin kuzey yakasında ve kalenin tam karşısındaki yamaçlarda yer alıyor. Hem şehri hem kaleyi hem de nehri farklı açılardan izleyebileceğiniz yürüyüş yolunda eskiden bilim adamları ve filozoflar biraraya gelip doğal ortamda güncel konuları tartışırlar ve bilgilerini tazelerlermiş…
Belediye (Rathaus): Eski bina Fransız orduları tarafından 1689 da yıkıldıktan sonra bugünkü yapı 1701 yılında inşa edilmiş. Ön cephedeki balkonun rokoko tarzdaki korkulukları üzerindeki Karl Theodor’ un isminin başharfleri 1751 yılında eklenmiş.
Zum Ritter Saint George binası
Şövalyeler evi (Zum Ritter Saint George): Palatinate savaşları sırasında yıkılmadan kalan yapılardan belki de en güzeli, Holy Spirit kilisesinin tam karşısında bulunan şövalyeler evi. Geç Rönesans dönemini yansıtan yapıya ismini veren, ön cephenin tepesinde yer alan süsleme. 1592 yılında Fransa’dan buraya göç eden Charles Belier tarafından yapılmış.
Heiliggeistkirsche (Holy Spririt Church): İlk kez adından 1239 yılında bahsedilen bu Roma dönemine ait bazilikanın yerine yenisi 1398 yılında geç Gotik tarzını yansıtacak şekilde inşa edilmiş. Hem Katolikler hem de protestanlar tarafından kullanılan kilisede bir de ayırıcı bariyer ilave edilmiş 1706 yılında ve sonra 1936 yılında yıkılmış.
Providenzkirsche : 1659-1661 döneminde inşa edilen kiliseye adını Prens Elektor Karl Ludwig vermiş. 1693 yılında yıkılmış ve 1700 yılında yeniden yapılıp 1717 de kuzey kulesi ilave edilmiş. Matthias Burkard tarafından yapılmış Heidelberg’ in en eski orgu bu kilisede bulunuyor.
Heilligeistkirsche
Jesuitenkirsche (Jesuit kilisesi): ilk bölümü 1712-1723 arasında, ikinci bölümü 1749 da inşa edilen kilisenin kulesi 1866 da ilave edilmiş. Orijinal barok iç süslemeler günümüze ulaşamamış. Prens Elektor Friedrich’in mezarı bu kilisede bulunuyor. Ayrıca portallerden birinden burada eskiden var olan Jesuit kolejine bir geçit de var.
Market Place (Marktplatz): Ortasında bir Hercule heykeli bulunan meydanda haftada iki kez açık pazar kuruluyor. Heykel, Heidelberg halkının 1700 lü yıllarda yıkımdan sonra şehirlerini yeniden kurmak için gösterdikleri çabayı simgeliyor…
Ağız Tadı:
Heidelberg hemen her çeşit yiyeceği bulabileceğiniz bir şehir. Ama Gezmeciler, buraya gelmişken yerel lezzetlerin tadına bakmanızı öneriyor. Eski köprünün başındaki kuleli kapıdan şehre doğru girdiğiniz sokakta yerel lezzetleri bulabileceğiniz birkaç lokanta var. Biz bunlardan “VETTER” isimli olanını seçtik.
Bu lokantada iki büyük bakır imbik var ve farklı lezzette kendi biralarını da imal edip müşterilere sunuyorlar. Ayrıca menülerinde de farklı yerel yiyecekler mevcut. İçerisi genellikle dolu, rezervasyon yapılmıyor, bekleyip boşalan bir masaya oturabilirsiniz. Afiyet olsun…
Steve's body of work spans conflicts, vanishing cultures, ancient traditions and contemporary culture alike - yet always retains the human element. www.stevemccurry.com
